ગાયત્રી ચાલીસા
દોહા
હીમ, શ્રીં, ક્લીં, મેઘા, પ્રભા, જીવન જ્યોતિ પ્રચંડ.
શાંતિ, ક્રાંતિ, જાગૃતિ, પ્રગતિ, રચના, શક્તિ અખંડ.
જગત જનની, મંગલ રરનિ, ગાયત્રી સુખધામ.
પ્રણવો સાવિત્રી, સ્વધા, સ્વાહા પુરન કામ.
ભૂર્ભુવ: સ્વ: ` યુત જનની
ગાયત્રી નિત કલિમલ દહની.
અક્ષર ચોબીસ પરમ પુનિતા
ઈનમે બસે શાસ્ત્ર શ્રુતિ ગીતા.
શાશ્વત સતોગુણી સતરૂપા
સત્ય સનાતન સુધા અનુપા
હંસારૂઢ શ્વેતાંબર ધારી
સ્વર્ણકાંતિ સુચિ ગગન બિહારી
પુસ્તક પુષ્પ કમંડલ માલા
શુભ્રવર્ણ તનુ નયન વિશાલા
ધ્યાન ધરત પુલકિત હિય હોઈ
સુખ ઉપજત દુ:ખ દુરમિત ખોઈ
કામધેનું તુમ સુર તરૂ છાયા
નિરાકારકી અદભુત માયા
તુમ્હારી શરણ ગહૈ જો કોઈ
તરૈ સકલ સંકટ સો સોઈ
સરસ્વતી લક્ષ્મી તુમ કાલી
દિપૈ તુમ્હારી જ્યોતિ નિરાલી
તુમ્હારી મહિમા પાર ન પાવૈ
જો શારદ સતમુખ ગુણ ગાવૈ
ચાર વેદ કી માતુ પુનિતા
તુમ બ્રહ્માણી ગૌરી સીતા
મહામંત્રે જીતને જગ માહી
કોઉ ગાયત્રી સમ નાહિ
સુમરન હિય મે જ્ઞાન પ્રકાશે
આલસ પાપ અવિદ્યા નાસૈ
સૃષ્ટિ બીજ જગ જનની ભવાની
કાલરાત્રિ વરદા કલ્યાણી
બ્રહ્મા વિષ્ણુ રુદ્ર સુર જે તે
તુમસો પાવૈ સુરતા તેતે
તુમ ભક્તન કી ભક્ત તુમ્હારે
જનનિહિં પુત્ર પ્રાણ તે પ્યારે
મહિમા અપરંપાર તુમ્હારી
જય જય જય ત્રિપદા ભય હારી
પુરિત સકલ મે જ્ઞાન વિજ્ઞાના
તુમ સબ અધિક ન જગ મે આના
તુમ્હી જાનિ કુછ રહિ ન શેષા
તુમ્હી પાય કુછ રહિ ન કલેશા
જાનત તુમ્હી તુમ્હી હૈ જાઈ
પારસ પરસિ કુધાતુ સુહાઈ
તુમ્હારી શક્તિ દપૈ સબ ઠાઈ
માતા તુમ સબ ઠૌર સમાઈ
ગ્રહ નક્ષત્ર બ્રહ્માંડ ધનેરે
સન ગતિવાન તુમ્હારી પ્રેરે
સકલ સૃષ્ટિ કી પ્રાણ વિધાતા
પાલક, પોષક, નાશક ત્રાતા
માતેશ્વરી દયા વ્રત ધારી
તુમ સન તરે પાતકી ભારી
જાપાર કૃપા તુમ્હારી હોઈ
તાપાર કૃપા કરે સબ કોઈ
મંદ બુધ્ધિ તે બુદ્ધિ બલ પાવૈ
રોગી રોગ રહિત હો જાવે
દારિદ્ર મિટૈ કટૈ સબ પીરા
નાશૈ દુ:ખ હરૈ ભવ ભીરા
ગ્રહ ક્લેશ ચિત ચિંતા ભારી
નાસૈ ગાયત્રી ભય હારી
સંતતિ હીન સુસંતતિ પાવૈ
સુખ સંપત્તિ યુત મૌદ મનાવે
ભૂત પિશાચ સબ ભય ખાવૈ
યમ કે દૂત નિકટ નહિ આવે
જો સવધા સુમિરે ચિત લાઈ
અછત સુહાગ સદા સુખદાઈ
ઘર વર સુખપ્રદ લહૈ કુમારી
વિધવા રહે સત્ય સત્ય વ્રત ધારી
જ્યતિ જ્યતિ જગદંબા ભવાની
તુમ સબ ઔર દયાલુ ન દાની
જો સદગુરૂ સો દિક્ષા પાવૈ
સો સાધન કો સફલ બનાવે
સુમિરન કરે સુરૂચિ બડભાગી
લહૈ મનોરથ ગૃહી વિરાગી
અષ્ટ સિધ્ધિ નવ નિધિ કી દાતા
સબ સમર્થ ગાયત્રી માતા
ઋષિ, મુનિ, યતિ, તપસ્વી, યોગી
આરત, અર્થી, ચિતિંત ભોગી
જો જો શરણ તુમ્હારી આવૈ
સો સો મન વાંછિત ફલ પાવૈ
બલ, બુધ્ધિ, વિદ્યા, શીલ, સ્વભાઉ,
ધન, વૈભવ, યશ તેજ ઉછાઉ
સકલ બઢૈ ઉપજે સુખ નાના
જો યહ પાઠ કરૈ ધરિ ધ્યાના.
યહ ચાલિસા ભક્તિયુત પાઠ કરૈ જો કોય
તાપાર કૃપા પ્રસન્નતા, ગાયત્રી કી હોય
` ભૂર્ભુવ: સ્વ: તત્સવિતુર્વરેણ્યં ભર્ગો દેવસ્ય
ધીમહી ધિયો યો ન: પ્રચોદયાત.
--------------------------------------------------------------
ગાયત્રી મંત્ર - તેનો ભાવાર્થ
|| ૐ ભૂર્ભુવ:સ્વ: તત્સવિતુર્વરેણ્યં ભર્ગોદેવસ્ય ધીમહિ ધિયો યો ન: પ્રચોદયાત્ ||
ૐ – એ પરમાત્માનું આદિ નામ છેઓ (શ્રેષ્ઠ છે)
ભૂર્ – જે સર્વે પ્રાણીઓને જીવિત રાખે છે.
ભુવ: - જે પોતાના ભક્તનાં સર્વ દુ:ખો દૂર કરે છે.
સ્વ: – જે સર્વ જગતને ગતિ આપે છે. (ચલાવે છે)
તત્ - તે. (ભગવાન ભાસ્કર )
સવિતુર્ – સર્વ જગતને ઉત્પન્ન કરનાર.
તુરેણ્યમ્ -અત્યંત આનંદદાયક
ભર્ગો - તેજ (પ્રકાશ)
દેવસ્ય - દેવનું.
ધીમહિ – અમે ધ્યાન ધરીએ છીએ.
ધિયો - બુદ્ધિને.
યો – જે
ન: – અમારી
પ્રચોદયાત્ – પ્રેરણા કરે.
ભાવાર્થ * જે સર્વ પ્રાણીઓનું જીવન છે. જે પોતાના દરેક ભક્તોનો સર્વ દુ:ખોનું નિવારણ કરનાર અને જે સમસ્ત જગતને ઉત્પન્ન કરનાર તેમજ ચલાવવનાર છે. તે ભગવાન સૂર્ય નારાયણના અત્યંત આનંદદાયક તેજ (પ્રકાશ) નું અમે ધ્યાન ધરીએ છીએ અને એવા ભગવાન સવિતાદેવ અમારી બુદ્ધિમાં પ્રેરણા કરો.
ૐ – એ પરમાત્માનું આદિ નામ છેઓ (શ્રેષ્ઠ છે)
ભૂર્ – જે સર્વે પ્રાણીઓને જીવિત રાખે છે.
ભુવ: - જે પોતાના ભક્તનાં સર્વ દુ:ખો દૂર કરે છે.
સ્વ: – જે સર્વ જગતને ગતિ આપે છે. (ચલાવે છે)
તત્ - તે. (ભગવાન ભાસ્કર )
સવિતુર્ – સર્વ જગતને ઉત્પન્ન કરનાર.
તુરેણ્યમ્ -અત્યંત આનંદદાયક
ભર્ગો - તેજ (પ્રકાશ)
દેવસ્ય - દેવનું.
ધીમહિ – અમે ધ્યાન ધરીએ છીએ.
ધિયો - બુદ્ધિને.
યો – જે
ન: – અમારી
પ્રચોદયાત્ – પ્રેરણા કરે.
ભાવાર્થ * જે સર્વ પ્રાણીઓનું જીવન છે. જે પોતાના દરેક ભક્તોનો સર્વ દુ:ખોનું નિવારણ કરનાર અને જે સમસ્ત જગતને ઉત્પન્ન કરનાર તેમજ ચલાવવનાર છે. તે ભગવાન સૂર્ય નારાયણના અત્યંત આનંદદાયક તેજ (પ્રકાશ) નું અમે ધ્યાન ધરીએ છીએ અને એવા ભગવાન સવિતાદેવ અમારી બુદ્ધિમાં પ્રેરણા કરો.
